saberblog

Byblos niespełna godzinę jazdy na północ od Bejrutu. Miejsce to jest jednym z najstarszych nieprzerwanie zamieszkałych miast na świecie, zamieszkane było od czasów neolitycznych, w czasach Fenicjan stanowiło główną osadę handlową w rejonie, z której sprowadzano do Grecji między innymi papirus, od którego wzięła się nazwa miasta. Byblos słynie ze świetnie zachowanych zespołów archeologicznych pochodzących z różnych epok, od czasów neolitycznych do wczesnego średniowiecza. Stanowiska te wpisane są na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kolejny punkt, który koniecznie trzeba zobaczyć odwiedzając Liban. Zamek z okresu krucjat krzyżowców przylegające do niego stanowiska archeologiczne, z ruinami świątyń i obelisków itd. itp.

A w rzeczywistości? To po prostu jedno z najpiękniejszych nadmorskich miast Libanu! Zabytki, imponująca architektura, niezliczone kościoły, restauracje, bary i plaże!  Byblos ma to wszystko! Tam było tak pięknie, że od razu poczułem się, że oto właśnie jestem na urlopie. Ekipa pozostała niezmienna, wyczuwało się luz i gołym okiem widać było jak zgraną grupą staliśmy się  przez te kilka dni. Do tego stopnia, że po powrocie do Bejrutu wieczorami wychodziliśmy jeszcze coś zjeść albo na przysłowiowego jednego drinka.

Bejrut w ciągu dnia wydaje z siebie odgłos bzyczenia wielkiego ulu, jeśli doda się do tego świadomość jak ciężko obecnie żyje się ludziom w Libanie, jak bardzo są tym faktem zmęczeni i rozgniewani to odnosi się wrażenie, że człowiek przebywa się w miejscu, które lada moment może eksplodować. Dosłownie.

Mogłoby się wydawać, że stolica jest cicha i pusta, czuć tylko zapach spalin, ale widać niekończące się korki, obłąkany ruch, słychać odgłosy klaksonów i zbyt głośno puszczanej muzyki. Dodatkowo mieszkańcy mają prąd niekiedy przez godzinę dziennie, w nocy gdzieniegdzie panują egipskie ciemności, drogie, markowe sklepy i 5* hotele są pozamykane. Często spotykany widok to także taki: lokale są otwarte lokale, ale nikt w nich nie je. Otwarte są też sklepy, ale nie ma w nich klientów. Tam gdzie jest jasno i pulsują neony stoją generatory prądu, którymi zarządzają prywatni właściciele. Ponieważ są nielegalne ich właściciele sami narzucają wysokość rachunków za prąd, mieszkańcy zmuszani są podpinać się pod nie, bo na państwowego dostawcę nie ma co liczyć. W rezultacie płacą dwa rachunki. Prądu brakuje na każdym kroku. Waluta Libanu mocno straciła na wartości prawie 100%, Paryż Bliskiego Wschodu albo Szwajcaria Bliskiego Wschodu to nieadekwatne, przestarzałe określenia kraju i jego stolicy. W skutek szalejącej inflacji wszystko podrożało o kilkaset procent, a zarobki pozostały te same.

Po śniadaniu pojechałem w kierunku doliny Nahr al-Kalb, 20 km za miasto do miejscowości Jeita odwiedzić krasowe jaskinie wapienne i libański cud natury. System jaskiń zwiedza się łodzią ponieważ przepływa przez podziemną rzekę, która dostarcza świeżą wodę pitną ponad milionowi Libańczyków. Największą atrakcją jest podziemne jezioro o pięknej, lazurowej wodzie oraz najwyższy stalaktyt świata liczący ponad 8 metrów. Na wycieczce znowu spotkałem się ze swoją ekipą i znowu było wesoło. W jaskini nie wolno robić zdjęć, pilnują tego strażnicy a dodatkowo przed wejściem aparaty oraz komórki należy oddawać do depozytu. Juan przemycił jednak swoją drugą komórkę i w ten sposób udało się nam zrobić pamiątkowe zdjęcia. W grupie raźniej.

Nie spodziewałem się, że Liban tak bardzo mi się spodoba. Poruszanie się po kraju jest bezproblemowe, czasami zatrzymywani jesteśmy przez wojsko na rogatkach kontrolnych, ale bardziej doskwiera mi wyboistość dróg. Co jakie czas wyskakujemy w powietrze, żeby później z impetem wylądować na tak nieźle poobijanych już czterech literach.

Odwiedziliśmy Tyr i Sydon. Już o 10 było tak potwornie gorąco, że stojąc w pełnym słońcu podziwiając Pałac na Wodzie marzyłem tylko o powrocie do klimatyzowanego pomieszczenia. Niby październik najlepszy miesiąc na zwiedzanie tego kraju, ale w tym roku temperatury oszalały a wilgotność jest nieznośna. Zwiedzamy bez narzekania, ale po każdym spływają olbrzymie krople potu, słuchanie opowieści przewodników jest wprost nieznośne. Kolejne starożytne miasto, kolejne ruiny, porozrzucane kamienie, nekropolie, łuki triumfalne, termy, kościoły, święte obrazy, nawiązania do Biblii, UNESCO. Poznawanie kraju wymaga poświęceń.

Karmią nas tutaj tak dobrze, że wieczorem po powrocie do hotelu nigdy nie jestem głodny i nie potrzebuje chodzić na kolacje. Tylu rodzajów shawarmy nie doświadczyłem nigdzie przedtem, na dodatek tabouleh, labneh, kafty, fattoush, sałata tymiankowa, humusy, falafele, kebaby – istne obżarstwo i prawdziwa uczta dla podniebienia.

Jedynie wieczorem leżąc w łóżku, w klimatyzowanym pokoju cieszę się, że tutaj przyjechałem…

Amerykanie lubią rozwodzić się nad tym skąd pochodzą, skąd przyjechali ich przodkowie by spełnić swój Amerykański Sen, jakie mieszanki krwi i ras determinują ich istnienie. W Libanie w drodze do Tyr poznałem jedną, która upajała się faktem iż w 1/4 jest Meksykanką, w 1/4 Hiszpanką, 1/4 Filipinką i w 1/4 Libanką. Gdy przewodnik zapytała ją o nazwisko odpowiedziała: Hadat. To podobne bardzo znane i zacne nazwisko w Libanie, wywołała tym faktem poruszenie wśród wszystkich Libańczyków. Oczy jej się świeciły jak o tym mówiła a twarz promieniała, bo wzbudzała ciekawość. – Mój tato był w połowie Libańczykiem – ferowała. Nie mówiła niestety słowa po arabsku ani po tagalsku co nie przeszkadzało jej utożsamiać się z oboma narodami. – Nazywam się Marissa Hadad Mahuja.

Nie popsułem jej humoru…

W wieczór przed wyjazdem dowiedziałem się, że w niedzielę rano pojadę do Baalbek – miasta w północno-wschodnim Libanie, czwartego co do wielkości miasta w Libanie. Lokalne biuro, z którym organizowałem pobyt zmieniło kolejność odwiedzanych miejsc. W sumie nie robiło mi to różnicy. Punkt 8.25 pod hotel podjechał minivan a bardzo uprzejmy pilot odebrał mnie z hotelowego lobby. Wśród podróżujących prawie sami panowie: 2 Niemców, Argentyńczyk, Meksykanin, Amerykanin i jedna mieszkająca w Irlandii Rumunka. Bardzo szybko wszyscy się między sobą zakumplowaliśmy.  Nie było żadnych zgrzytów, niedomowień, irytacji, nigdy nie musieliśmy na nikogo czekać. Przypadkowo zebrana garstka osób okazała się świetnymi kompanami podróży. Wszyscy mówili doskonale po angielsku, potem jeszcze kilkakrotnie spotkaliśmy się na innych wycieczkach, czasami nawet razem umawialiśmy się wieczorem na drinki czy kolacje. Musze przyznać pierwszy raz ucieszyłem się, że nie ma ze mną M. bo musiałbym jak zwykle wszystko tłumaczyć a o wspólnych wyjściach mógłbym zapomnieć. Trasa do Baalbek ciągnęła się niemiłosiernie długo, trochę nami trzęsło na nierównych drogach, ale ile razy nasze auto wyskakiwało w górę wybuchaliśmy gromkim śmiechem.

Okazało się, ze z Bejrutu do Damaszku w Syrii jest nie całe 120km. Niektórzy, z nowo poznanych znajomych w ramach wizyty w Libanie planowali tam podróż pod eskortą lokalnych przewodników. Dowiedziałem się, że z Bejrutu organizowane są takie wyjazdy na 4-9 dni, pośrednik pomagał w zdobyciu wizy, załatwiał transport, hotele i ochronę. Niektórzy mieli już takie wyjazdy za sobą i im dłużej ich słuchałem, tym bardziej dojrzewała we mnie chęć wybrania się na tak niecodzienną wyprawę.

Baalbek był jednym z najważniejszych punktów podróży po Libanie a to ze względu na starożytny kompleks świątynny, który – jako najlepiej zachowany tego typu obiekt na Bliskim Wschodzie wpisano na listę UNESCO. Miasto położone jest niecałe 20 km od granicy z Syrią, obecnie sytuacja pozwala na swobodne podróżowanie po tej części Libanu. Sam Baalbek to typowo muzułmańskie miasto, gdzie łatwo dostrzec silne wpływy Hezbollahu. Nieustannie ktoś próbował sprzedać nam koszulki, propagandowe DVD, flagi i inne memorabilia związane z szyicką partią wspieraną przez Iran.

MSZ na swojej stronie odradza podróże do Doliny Beki o ile nie jest to konieczne. Osobiście nie widziałem jakiś zagrożeń na trasie. Ok czuć tam bardziej muzułmańską stronę Libanu, a przez ostatnie kilkanaście kilometrów towarzyszyły nam flagi Hezbollahu oraz zdjęcia ichniejszych przywódców, bohaterów i męczenników.

Po drodze zatrzymaliśmy w meczecie Sayyida Khawla córki imama, religijnej atrakcji turystycznej Baalbek. Tylko panowie zdecydowali się zwiedzić kompleks. Przed wejściem do meczetu musieliśmy zdjąć buty. Dwóch panów okazało się być parą, a zdradziły ich tęczowe skarpetki. Będąc w środku meczetu zagadałem ich, że są bardzo odważni paradując i manifestując kolory tęczy. Jeden popatrzył na mnie, uśmiechnął się i skwitował, że podobnie podziwia mnie wchodzącego do meczetu w koszulce z olbrzymim nadrukiem Unabomber…

Hotel w którym się zatrzymałem w dzielnicy Hamra nie wyglądał zachęcająco na zewnątrz, bowiem znajdował się w tak samo obskurnym i odrapanym bloku  jak inne sąsiadujące z nim budynki. W środku za to było już całkiem znośnie, zakurzony, wyblakły luksus który pamiętał lata 80., z rozklekotaną windą za to z zamontowanym czytnikiem na kartę. Pokój, który dostałem na najwyższym piętrze, posiadał wszystko czego potrzebowałem: wygodne łóżko, klimatyzację, sprawnie działające wi-fi, czystą łazienkę, ba miał nawet zaplecze kuchenne.  W ciągu dnia w całym budynku zdarzały się przerwy w dostawie prądu, ale nie były nawet zbytnio uciążliwe, powiedziałbym, że dodawały temu miejscu swoistego uroku.

Kazano mi zabrać ze sobą szampon, mydło i papier toaletowy. Ponoć w Libanie panuje taki kryzys, że nieustająco brakuje podstawowych towarów. Nie było aż tak źle, pani sprzątająca codziennie wymieniała mi ręczniki, przynosiła butelkę wody, bo ta z kranu nie nadawała się do niczego, a podstawowych artykułów higienicznych choć nie najżywiej jakości nigdy nie brakowało. 

W środku nocy poszedłem na spacer, prawie zgubiłem się pośród zawiłych i częściowo nieoświetlonych ulic. Hamra, jest jedną z głównych dzielnic handlowych Bejrutu, Obszar ten znany jest z tętniącego życiem życia nocnego. W sąsiedztwie znajdują się American University of Beirut. Hamra była niegdyś jednym z głównych miejsc spotkań i współpracy arabskich poetów, pisarzy, myślicieli i filozofów, dzięki czemu stała się ważnym ośrodkiem kulturalnym Bejrutu. Do dziś na ścianach budynków widać wiele ruin z czasów libańskiej wojny domowej. Choć może nie jest już tak tętniąca życiem kulturalnym i artystycznym jak kiedyś, nadal jest to ulica bogata w życie i sztukę. Graffiti stało się wielką formą artystycznej ekspresji, którą można znaleźć na ścianach budynków wzdłuż centralnego bulwaru. Nie mogąc odnaleźć drogi powrotnej do hotelu walczyłem z myślami, żeby na moment nie włączyć google map w telefonie i narazić się na wysokie koszty reomingu. Tym razem odnalazłem właściwą drogę, ale nazajutrz kupiłem lokalną kartę sim, żeby nie narażać się już na podobne sytuacje.

Cała okolica przypominała typowe obrazy znane mi z filmów o Bliskim Wschodzie. Zniszczone budynki, ślady po kulach, straszące upiorne pustostany tak jak Holiday Inn, w którym podczas wojny domowej przebiegała linia frontu. Pośród tego wszystkiego toczyło się całkiem normalne życie, otwarte bary, kawiarnie, hotele, sklepy z ciuchami, kwiaciarnie, sklepy, mnóstwo zapuszczonych, żebrzących Syryjczyków, głównie kobiet i dzieci, o dziwo w nocy na ulicy paliły się tutaj latarnie. Na ulicach brudno, wszędzie walały się śmieci, pety, papiery, plastikowe butelki, pełne kontenery śmieci nie opróżnione od kilku dni, wszędzie mnóstwo kotów, czasami można było dojrzeć grasujące szczury, które miały prawdziwy raj w tych warunkach. Mimo tego nie zrażałem się. Wręcz przeciwnie za każdym razem czułem dreszczyk emocji poruszając się po tych nieznanych terenach.

W nocy zaaplikowałem sobie maraton filmowy: Hotel Bombay i No Escape – w ramach historii z dreszczykiem.

Rano załapałem się na śniadanie. Serwowano typową lokalną kuchnię, były nawet plastry jakieś wędliny i żółty ser. Wśród gości hotelowych usłyszałem grupę Polaków, narzekali, jak ubogie są te serwowane im śniadania, że kawa jest podła, że klimatyzacja za mocno pracuje, bo im wieje, że ser za słony, że pieczywo nie takie, że nie mają co jeść. Niektórzy przynosili własne konserwy, paprykarz i pasztety prochowicki. Nie przyznawałem się że jestem z Polski, nie przyjechałem tutaj szukać Polaków.

Za anulowane wczasy w Egipcie biuro zwróciło mi środki stosunkowo szybko. Naturalnie potrącili 15% kosztów rezygnacji, ale umówmy się, mogło być znacznie gorzej.

M. zupełnie się nie poczuwał w całej tej sytuacji, bo jak zwykle to nie jego pieniądze miałyby przepaść. Byłem wściekły na jego bezceremonialność i tumiwisizm, ale w tamtym momencie nie było nawet czasu, żeby próbować zmyć mu za to głowę. Tamtego dnia musiałem zdążyć z wysłaniem formalnego wniosku o anulowanie wyjazdu, nim potrąciliby mi z kosztów jeszcze więcej. Udało się.

Nie zmieniło to natomiast faktu, że z dnia na dzień zostałem z urlopem i bez pomysłu jak go spędzić. Nie widziałem się nigdzie na plaży jak na widokówce ani w domu na kanapie przed telewizorem. Wykombinowałem Bejrut: LOT miał bilety w promocyjnych cenach, okres na zwiedzanie był bardzo dobry, dni lotów też mi odpowiadały, poza tym nigdy tam nie byłem. Z pomocą lokalnego biura podróży w ciągu następnych 48 godzin sfinalizowałem szczegóły pobytu, transport, noclegi oraz zwiedzanie, zapłaciłem i odtąd mogłem już tylko cieszyć się zbliżającym wyjazdem.

Czemu tam? Liban kojarzy się jako pełen fascynującej historii, niesamowitych cudów natury kraj tętniącym życiem restauracji i życia nocnego. Od kilku lat Bejrut szybko zaczyna zdobywać popularność wśród podróżników, którzy preferują przygodę i względny luksus bez tłumów turystów. W dużej mierze postępowe miasto w niczym nie przypomina swoich bliskowschodnich sąsiadów. Bejrut to wyjątkowe miejsce, w którym można znaleźć klub nocny obok meczetu, zbombardowany budynek obok butiku Chanel, miejsce, w którym chrześcijaństwo i islam spotykają się obok siebie i dzielą miskę hummusu.

Dla mnie jest jednym z najciekawszych miast, po których można po prostu spacerować. Mieszanka nowoczesnych budynków i powojennych ruin zmieszana ze sztuką uliczną i modnymi sklepami oznacza, że mogę kontynuować zwiedzanie w nieskończoność.

Śpię w dzielnicy Hamra. Ulica będąca centrum intelektualnej aktywności Bejrutu w latach 60., nazywała się Polami Elizejskimi miasta. Jest to popularne miejsce zarówno wśród turystów, jak i mieszkańców, którzy gromadzą się tutaj, aby spróbować wchłonąć pozostałości intelektualnego miasta. Hamra jest domem dla kilku księgarni, trzech uniwersytetów (w tym American University of Beirut) i bardzo bogatego życia nocnego.

Już na pierwszy rzut oka Liban wydaje się być jednym z najbardziej niedocenianych krajów, w jakich kiedykolwiek byłem. Zwłaszcza dla kogoś kto lubi odkrywać miejsca, zanim staną się zbyt fajne.