saberblog

Największą ciekawość wzbudzałem wśród dzieci, które przyglądały nam się ukradkiem, uśmiechały się by zaraz potem nieśmiało łamaną angielszczyzną próbować zagaić rozmowę.

Ponieważ miasto znajduje się na półpustynnych stepach, klimat jest tu specyficzny. Zima rozpoczyna się w połowie października i trwa pół roku. Temperatura spada wtedy nawet do -40 stopni. Wiatr również rzadko sprzyja spacerom. Na szczęście pogoda mi dopisała, przed przyjazdem w nocy temperatura spadała do -21 stopni, ale w dzień raptownie wzrastała do kilku stopni powyżej zera. Poza tym nieustająco świeciło słońce więc było całkiem znośnie.

Astana jest miejscem bardzo specyficznym – zbudowana praktycznie od zera na stepie ma być wizytówką Kazachstanu. Niepowtarzalna architektura łączy style Wschodu i Zachodu, tradycję i nowoczesność. Nie znajdziesz tu zabytkowych budowli, ale nowoczesną architekturę, która robi niesamowite wrażenie, szczególnie na tle stepowego krajobrazu. Z relacji przypadkowo spotkanych studentów z Krakowa środkowoazjatyckie stepy są coraz popularniejszym miejscem na interesujące wyprawy.

Im dłużej przejeżdżaliśmy przez Astanę wiedziałam już, że „coś takiego” nie mogłoby powstać nigdzie indziej. By zrealizować projekt, który stworzył prezydent potrzeba było niewielkiego miasta, zajmującego stosunkowo niewielką powierzchnię, mającego w koło mnóstwo terenów do zagospodarowania.

Głównym celem Nazarbajewa bylo stworzenie miasta, które stałoby się wizytówką całego kraju, jego chlubą i największą atrakcją. Każdy architekt zgodzi się z tym, iż znacznie łatwiej piękny budynek wybudować od podstaw niż dostać za zadanie zrobienia „cudu” z czegoś co powstało dziesiątki lat wcześniej i niekoniecznie jest w dobrym stanie. Co więcej taki niczym nieograniczony architekt, który dysponuje ogromnymi przestrzeniami, o zapleczu finansowym nie wspominając, w takim „nowym mieście” zaprojektować może nie tylko piękne, nowoczesne budynki, ale i ogrody, place, osiedla mieszkalne.

Trzeba przyznać, iż miasto budowane jest z wielkim rozmachem. Przez zaledwie kilkanaście lat z małego miasteczka, niczym niewyróżniającego się zmieniło się w piękne, nowoczesne miasto; czyste, zadbane, atrakcyjne. Ciągle powstające bloki mieszkalne są ładne, istniejące wcześniej odmalowane.

Astana robi ogromne wrażenie na odwiedzających ją turystach, jednak nie ma co się temu dziwić, przeznaczono ogromny budżet na ten cel i stoi za tym praca ogromnej rzeszy ludzi. Na tym chyba prezydentowi zależało – przybysz ma w stolicy Kazachstanu patrzeć zachwycony na otaczające go niebosiężne obiekty ze szkła i stali o nowoczesnej konstrukcji i urzekającej linii.

Obok ładnych osiedli mieszkalnych widać również przepiękny Pałac Pokoju, pełniący funkcję siedziby prezydenta, niczym nie ustępujący tym opisanym w baśniach „Tysiąca i jednej nocy”. Wszędzie niesamowita ilość fontann, mieniących się we wszystkich kolorach tęczy. Na środku ogromnego placu, otoczonego zewsząd ogromnymi biurowcami i trawnikami z równiutko przystrzyżoną trawką i kwietnikami, stoi Bayterek Tower, czyli wielka kula, mieniąca się jak drzewko bożonarodzeniowe. Jest to pewnego rodzaju znak rozpoznawczy stolicy, miejsce z którego roztacza się widok na całe miasto, a główną atrakcją samej „kuli” jest księga z odciśniętą na niej dłonią prezydenta, z którą każdy odwiedzający ochoczo robi sobie zdjęcie.

Jej nietypowy kształt ma nawiązywać do kazachskiej ludowej opowieści o drzewie życia, podtrzymującym niebo, w którego szczelinie jajo złożył mityczny ptak szczęścia. Tak powstać miało słońce. Taras widokowy znajduje się w złotej kuli, mającej symbolizować jajko. Wieżę rozpoznałem od razu – znajduje się na odwrocie narodowych banknotów.

Jakby tego było mało kolejnym pomysłem mającym na celu uatrakcyjnienie stolicy było postawienie w odległości kilkuset metrów od pałacu ….. piramidy o skomplikowanej symbolice i pompatycznej nazwie. Piramida Pokoju i Pojednania – składa się ze szklanych trójkątów umieszczonych na pięciu kondygnacjach, tworzących ogromną piramidę. Budowla powstała z okazji Kongresu Liderów Religii Światowych i Tradycyjnych i choć nie ma tu widocznych żadnych symboli religijnych, piramida przez niektórych nazywana jest świątynią pradawnego Kultu Słońca. Kolejne piętra przepełnione są symboliką – w piwnicach znajduje się ciemny Teatr Operowy z wizerunkiem słońca na suficie. Wyżej – sala kongresowa z ogromnym “słonecznym” stołem pośrodku. Najwyższa kondygnacja jest całkowicie przeszklona, co pozwala na bezpośredni kontakt ze Słońcem.

Oglądając atrakcje miasta miałem wrażenie że odwiedzam kraj dyktatorski, wszystkie najważniejsze budowle, obiekty, mosty, uniwersytety, muzea nosiły nazwę obecnego prezydenta. Pieniądze które wpompowano w całą inwestycję są niesamowite i niektórzy uważają, że całe miasto to tylko kolejna jego fanaberia.

Po śniadaniu umówiony byłem z przewodnikiem na zwiedzanie miasta. Nie wiem dlaczego, ale w hotelowym lobby spodziewałem się spotkać mężczyznę, kiedy to niespodziewanie wyrosła przede mną drobniutka, za to śliczna i bardzo sympatyczna Nazgul – studentka ostatniego roku matematyki na Uniwersytecie Nazarbajeva. Kierowcą okazał się ten sam pan, który poprzedniego wieczoru odebrał mnie z lotniska i w takim składzie wyruszyliśmy na zwiedzanie stolicy.

Astana to miasto, które zadziwia i zachwyca zarazem. Według Nazgul dla jednych to miasto, które powala nowoczesnością i bogactwem, dla innych to tylko ogromna ilość wyrzuconych w błoto pieniędzy i ekstrawagancja prezydenta. Z tonu w jakim to opowiadała szybko zrozumiałem, że jej największym życiowym marzeniem jest jak najszybsza emigracja najlepiej do Stanów na Florydę. Jeśli ktoś, kto nigdy nie był w Centralnej Azji, a o Kazachstanie wie tyle ile wrażeń dostarczył mu głupawy Borat, znalazłszy się w tym kraju doznałby szoku. Jeśli jednak ktoś taki wylądowałby w Astanie to myślę że uznałby, że śni.

Do prawie końca 2000 roku, kiedy to przeniesiono tutaj stolicę kraju to niewielkie miasteczko w północnej części Kazachstanu nie wyróżniało się niczym szczególnym. Koszt przeniesienia stolicy z Ałma Aty do Astany wyniósł podobno 15 miliardów dolarów, widać jednak, że był to dobry krok – dzięki temu nowoczesna architektura nie jest hamowana poprzez nakazy i zakazy dotyczące zabytków, a miasto z każdym rokiem pięknieje, nabiera ogłady i staje się zgodnie z zamysłem wizjonerów jedną z najważniejszych metropolii Azji Centralnej.

Specyficzna historia miasta sprawiła, że Astana nie powstawała jak większość miast, poprzez rozrastanie się, ale została w całości zaprojektowana. Próżno szukać tu wąskich uliczek, w których można się zgubić, cały układ urbanistyczny jest bardzo czytelny. Symetria, ład i porządek są wręcz przytłaczające. Dość szybko zauważyłem, że na ulicach brakuje ludzi, a drogi nigdy nie są zakorkowane. Ciągle powstające nowe budynki mieszkalne, mimo iż zadziwiają swoimi rozmiarami, nowoczesnością i niekonwencjonalnymi kształtami, czy kolorami, stoją w większości puste. Budynki są nieproporcjonalnie duże w stosunku do liczby mieszkańców.

Wiem, że nie powinno się z nikogo nigdy naśmiewać i że niektóre uwagi i komentarze najlepiej zachować tylko dla siebie. To lepsze niż ogłaszanie ich wszem i wobec niczym prawdy objawione, bo każda narracja ma to do siebie, że bywa myląca… Ale nie dałbym rady nie wspomnieć o swoich wrażeniach z podróży do Kazachstanu. W związku z tym, że w maju zaczynam nową pracę i najprawdopodobniej mogę zapomnieć o jakimkolwiek dłuższym urlopie przez najbliższe kilka miesięcy, postanowiłem wykorzystać ostatnie dni wolności i kupiłem bilet do Seulu z powrotem przez Astanę w Kazachstanie.

Sam z siebie pewnie nigdy nie zdecydowałbym się tam polecieć, bo Kazachstan raczej nie pozycjonował się wysoko na liście krajów, które jakoś szczególnie pragnąłbym odwiedzić, ale w ramach uatrakcyjnienia drogi powrotnej Korei pomyślałem: a co mi szkodzi? Z Seulu do stolicy kraju Astany leciałem Air Astana z przesiadką w Ałmaty. Zupełnie nie wiedziałem czego się spodziewać, na forach internetowych naczytałem się strasznych historii o korupcji, wysokiej przestępczości, ogólnie panującej biedzie, ale i o bogactwie i nowoczesności Astany. Żeby za nadto nie spaprać sobie urlopu, w Astanie postanowiłem zatrzymać się tylko na kilka dni. Nie miałem doświadczenia w przelotach ich narodowym przewoźnikiem, dlatego bilet na trasie Seul Almaty Astana kupiłem w klasie biznes. Air Astana reklamuje się jako jedna z najnowocześniejszych linii pasażerskich w tamtej części świata, co roku dostaje nagrody i podobno ma najnowocześniejsze samoloty, ale kto ich tam wie. Na youtube obejrzałem sobie parę filmików przedstawiających wrażenia z podróży na pokładzie ich samolotów i nawet zacząłem się cieszyć, że podróż minie mi w tak przyjemnych warunkach. No ale niestety, w Seulu ostatniej chwili zmienili typ samolotu i zamiast Boeingiem 767 poleciliśmy 757 z biznes klasą pamiętającą lata 90. – obszarpane, toporne, zdezelowane fotele, brak indywidualnych monitorów, wszystko jakieś takie siermiężne. Pasażerowie którzy wsiadali ze mną na pokład samolotu stanowili kolorową mozaikę podróżnych niczym z lat 80. – bezzębni, srebrnozębni, złotozębni, szarzy i pstrokaci, czasem jaskrawo kolorowi, zamszowo-futrzano-skórzani, brzuchaci, nieogoleni i niedomyci, pszeniczno-buraczani, mógłbym przysiąc że niektórzy panowie noszący się w obcisłych dresach nie nosili pod spodem żadnej bielizny, bo fafiki albo mocno odznaczały się im w spodniach albo bezwolnie latały na prawo i lewo. Moim zdaniem mało urodziwi, ale może to kwestia gustu.

Po starcie dopiero okazało się, że każdy z pasażerów otrzymał własny ipad z kolekcją filmów, kosmetyczkę, słuchawki a uroczy i nawet całkiem męski na krótko ostrzyżony pan steward jak nalał mi whiskey to od razu potrójnej, co by nie tracić czasu na późniejsze dolewki. Serwowane posiłki okazały się całkiem smaczne a fotele choć zdemolowane zębem czasu nawet wygodne i prawie rozkładane. W Ałmaty wylądowaliśmy punktualnie, miałem tylko godzinę na przesiadkę. Lotnisko okazało się małe, dlatego przestałem martwić się, że nie zdążę na następne połączenie do Astany, poza tym kartę pokładową otrzymałem już w Seulu a na kontroli paszportowej nie było kolejki. W Ałmaty było 22 stopnie, w hali odlotów panował okropny zaduch, nim przeszedłem przez kontrolę bezpieczeństwa byłem nawilżony w każdym otworze ciała jakbym szykował się na seksmaraton. Gdy znalazłem swój gate, akurat rozpoczęto wpuszczanie pasażerów. Ku wielkiemu zaskoczeniu okazało się, że nie wiadomo czemu Air Astana przebukowała mnie na następny lot, za godzinę. Musiałem się cofnąć do hali odlotów, na nowo zrobić check-in i przejść całą kontrolę bezpieczeństwa od początku. Nie obyło się bez zamieszania, bo obsługa lotniska nie potrafiła zrozumieć dlaczego chcę (albo raczej) muszę wrócić. W tzw. międzyczasie próbowałem połączyć się z wi-fi żeby dać znać kierowcy że przylecę innym samolotem. Nie uśmiechało mi się korzystać z usług lokalnych firm taksówkowych, ich kierowcy rzucali się na przylatujących turystów jak sępy czego przedsmak miałem na hali przylotów w Ałmaty – prawie sami łapali za walizki i prowadzili delikwentów do swoich aut. Taki kurs u nich z lotniska do centrum Astany 100 dolarów, podczas gdy ja płaciłem tylko 20.

Za to dwugodzinny lot z Ałmaty do Astany to jawna rozpusta: nowoczesny samolot, eleganckie wnętrza, przemiła obsługa, szyk, smak i bardzo wysmakowany gust. Lot przebiegł w przyjemnej atmosferze, kilka godzin minęło zadziwiająco szybko i już po chwili zniżaliśmy nad bezkresnymi stepami, ciągnącymi się praktycznie do progu pasa. Lotnisko w Astanie sprawia wrażenie prowincjonalnego, jednak do insfrastruktury nie można mieć zastrzeżeń

Późnym wieczorem dotarłem do hotelu. Pierwsze wrażenie? Nie da się ukryć, że Kazachstan to biedny kraj, infrastruktura w większości kraju kuleje, ale Astana robi bardzo dobre wrażenie. Astana rozświetlona jest neonami świateł, reklam i billboardów, a wielopasmowe drogi przywołują obrazy Dubaju albo innej arabskiej bogatej metropolii.